In Augustus heb ik Kosovo bezocht, mede omdat ik deelnam aan een summer school in Prishtina over post-conflict societies. Tijdens deze summer school leerden we meer over de oorlog in Kosovo van 1998-1999 en de geschiedenis van het gebied (Joegoslavië). Het was erg interessant om buiten de lessen ook het land te verkennen, waar je echt de verdeeldheid als resultaat van deze geschiedenis merkt.
Prishtina
Prishtina is een interessante stad. Je merkt dat Kosovo na de onafhankelijkheid van een snelle wederopbouw heeft genoten, waardoor de stad uit veel hoogbouw bestaat. Verder zijn er vele monumenten te vinden die terugdenken aan de oorlog. Kosovaren hebben een enorme liefde voor Amerika, dit omdat Bill Clinton een grote rol speelde in het beëindigen van de oorlog in 1999. Vandaar het Bill Clinton Square in het centrum van Prishtina.
De oorlog in 1998 ontstond tussen Servië en Kosovo (destijds nog Joegoslavië). In Joegoslavië werd Kosovo gezien als autonome provincie in Servië. Kosovo bestond echter voornamelijk uit etnisch Albanezen (ongeveer 90%), deze bevolkingsgroep verlangde meer autonomie en door vreedzame protesten begon een verzet tegen Servië. Hierna escaleerde het conflict en kwam het Servische leger met de nieuw opgerichte ‘Kosovo Liberation Army’ (KLA) in oorlog. Buiten het verdringen van de KLA, richtte Servië zich ook op het zuiveren van de etnisch Albanese bevolking. Toen dit voor het internationale publiek duidelijk werd heeft de NAVO ingegrepen en diverse bombardementen uitgevoerd op Servische troepen en grondgebied. Na de oorlog was nog ongeveer 40% van de etnisch Albanese bevolking in Kosovo over, waarvan tot op de dag van vandaag nog 1600 mensen vermist zijn. Na de oorlog werd Kosovo een VN protectoraat en vanaf 2008 is het land onafhankelijk. Tot op de dag van vandaag wordt het land niet erkend door sommige staten, waaronder Griekenland en Spanje.
Het Heroinat monument (linker foto) bestaat uit 20.000 pinnetjes en representeert daarmee het aantal overlevenden van seksueel geweld tijdens de oorlog in Kosovo. Hier tegenover staat het Newborn monument. Dit is onthuld in 2008, toen Kosovo onafhankelijkheid verklaarde. Om de zoveel tijd verandert het uiterlijk van dit monument. In het midden van Prishtina staat de Moeder Theresa Kathedraal. Dit is een Rooms-Katholieke kathedraal die is gebouwd in 2007. Het is een imposante en grote kerk, wat ik interessant vond aangezien de grootste geloofstromingen in Kosovo de Islam en Servisch-Orthodox zijn.
Graçanica
Ongeveer 20 minuten rijden vanaf Prishtina ligt Graçanica. Dit is een stad waar voornamelijk etnisch Servische mensen wonen. Hier merk je al meteen de verdeeldheid in het land. Er hangen overal Servische vlaggen, de mensen praten Servisch en de Servische Dinar wordt (illegaal) geaccepteerd. Ook zagen we diversen posters van politieke partijen hangen waarop stond “één Servië” en vertelden een aantal inwoners ons dat we ons in Servië bevonden. Dit was een enorm contrast ten opzichte van Pristhina, waarin je deze verdeeldheid niet enorm merkt.
Mitrovica
Mitrovica is een stad in het Noorden van Kosovo, dichtbij de grens van Servië. In het Noorden van Mitrovica en daarboven wonen dus ook voornamelijk etnisch Servisch Kosovaarse mensen, waar in het zuiden van Mitrovica vooral etnisch Albanees Kosovaarse mensen wonen. Het Noorden en Zuiden van de stad wordt verbonden met bruggen, wat vaak een teken van samenhorigheid is. In Mitrovica is dit echter alles behalve het geval, de bruggen zijn een enorm punt van controverse in het dagelijks leven en veel kleinere conflicten tussen burgers gebeuren dan ook in dit gedeelte van Kosovo. De brug van Mitrovica is afgesloten voor verkeer en wordt 24/7 bewaakt door politie en de KFOR (een Navo troep in Kosovo). Ik ben de brug overgelopen van zuid naar noord Mitrovica, wederom merkte je de verdeeldheid, vooral in het verschil van vlaggen die buiten hangen en de ongemakkelijke sfeer.
Prizren
Naast de wat zwaarder beladen locaties zijn we ook naar Prizren geweest. Een stadje in het zuiden van Kosovo, wat erg gezellig en klein is.
Daarnaast is het land erg groen en mooi (ondanks de infrastructuur). Het is dus absoluut een super interessante en mooie locatie om eens te bezoeken! Mijn tijd in Kosovo heeft me laten beseffen wat voor impact geschiedenis, etniciteit en politiek op een samenleving kan hebben. Hoewel veel mensen vooruit willen en er verschillende inspanningen worden gedaan om het land weer op normale voet verder te laten kunnen in hun relatie met Servië (als onafhankelijk land), blijkt dat tot op de dag van vandaag lastig. Desalniettemin ben ik erg benieuwd wat de toekomst zal brengen voor dit mooie, opkomende en interessante land.
